Czym jest miłość ?

Czym jest miłość ?

 

„Miłość” jest słowem, które każdy słyszy codziennie. Jest to określenie wielokrotnie powtarzane, często nadużywane i odmieniane przez wszystkie przypadki. Gdybym spytał Cię dziś czym jest miłość, pewnie pierwszym skojarzeniem byłoby: „uczucie”. Jednak, gdy głębiej zastanowimy się nad istotą tego określenia, to definicja nie jest już taka jednoznaczna. Miłość możemy rozpatrywać na wielu różnych płaszczyznach, na płaszczyźnie psychologicznej, socjologicznej, teologicznej, aksjologicznej, wąsko i bardzo szeroko.

Nie masz czasu przeczytać artykułu? Odsłuchaj wersję audio:

 

Niewątpliwie miłość jest podstawową potrzebą człowieka. Każdy z nas chce być kochany i gdy tej miłości nam brakuje, cierpimy z tego powodu. Dziecko, które jest niekochane często w życiu dorosłym przejawia różnego rodzaju deficyty. Podstawową konsekwencją braku miłości w dzieciństwie jest obojętność i brak empatii. Często występuje również nieumiejętność nawiązywania relacji społecznych, która idzie zwykle w parze z problemami z wyrażaniem własnych uczuć.

Dojrzała miłość

Można powiedzieć, że dojrzała miłość obejmuje całego człowieka: jego uczucia, emocje, sferę duchową, wolę, intelekt, poznanie, działanie i zawiera w sobie miłość do Boga, bliźniego i samego siebie. Tak rozumiana miłość staje się „motorem” i „napędem” naszego życia. Życie staje się płodne jeżeli napędza je miłość, jeżeli to ona jest motywacją do działania na rzecz innych ludzi i społeczeństwa.

Inaczej pracujemy, jeżeli kochamy naszą pracę, inaczej tworzymy, jeżeli kochamy to co robimy. Jeżeli kompozytor kocha muzykę, to będzie komponował wspaniałe melodie, jeżeli malarz kocha malować, to będzie tworzył wspaniałe obrazy. Pisarz, który kocha poezję, będzie pisał niesamowite, ponadczasowe dzieła.

Jeżeli coś kocham, to będę to robił z radością i będzie to przynosiło piękny efekt. Miłość sprawia, że jestem w stanie poświęcać się dla swojej rodziny, wybieram drogę małżeństwa, kapłaństwa lub życia konsekrowanego. Miłość powoduje mój wybór pracy i życiowej drogi. Bez miłości moje życie i działanie nie ma sensu.

Miłość jest motywacją do działania

Czy wybrałbyś lekarza, który kocha swoją pracę, czy takiego, który wykonuje swój zawód tylko dla pieniędzy? Chciałbyś spotkać na swej drodze kapłana, który kocha Boga, ludzi i swoje kapłaństwo, czy takiego, który jest tylko dobrym administratorem parafii? Jakże inaczej będzie rządził prezydent, który kocha swój kraj, od tego, który chce tylko robić karierę? Bez miłości każde poświęcenie jest bez sensu – nawet śmierć za drugą osobę. Właśnie dlatego, że  Jezus Chrystus umarł za nas z miłości, nie stał się „jak cymbał brzmiący”(por. 1Kor 13, 1-13), ale stał się Zbawicielem ludzkości.

To właśnie miłość sprawiła, że chrześcijaństwo rozprzestrzeniło się na cały świat i istnieje do dziś. Gdy ludzie patrzyli na życie pierwszych chrześcijan to mówili: „zobaczcie jak oni się kochają”. Miłość była czymś co wyróżniało pierwotną wspólnotę wyznawców Chrystusa. Myślę, że ta sama miłość jest dziś odpowiedzią na wszystkie problemy współczesnego Kościoła i świata.

Rodzaje miłości

Erich Fromm wyróżnił pięć rodzajów miłości:

  • Miłość braterską
  • Miłość matczyną
  • Miłość samego siebie
  • Miłość erotyczna
  • Miłość Boga

Miłość braterska

Miłość braterska jest podstawą, na której opierają się inne miłości. W tej miłość nie ma wyłączności, jest ona kierowana do wszystkich ludzi. Wynika ona z pragnienia dobra dla drugiej osoby, z odpowiedzialności i troski o brata, o jego życie, dobro oraz rozwój. Miłość braterska zakłada fakt, że wszyscy ludzie są braćmi, czyli są sobie równi.

Miłość matczyna

Miłość matczyna jest według Fromma najwyższą formą miłości, ponieważ jest całkowicie altruistyczna i pozbawiona egoizmu.

Miłość samego siebie

Miłość do samego siebie jest bardzo specyficzną formą miłości, która nie ma nic wspólnego z egoizmem. Aby człowiek mógł kochać i akceptować drugiego człowieka, musi najpierw pokochać samego siebie. Zdrowa miłość samego siebie, wiąże się z miłością życia, produktywnością i radością wychodzenia ku innym ludziom. Miłość własna zawsze wiąże się z miłością innych. Człowiek, który kocha tylko siebie jest nastawiony wyłącznie na branie i czerpanie korzyści. W egoistycznej miłości siebie samego istnieje duża pokusa oceniania bliźnich pod kątem przydatności do własnych celów.

Miłość erotyczna

Miłość erotyczna to kolejny typ miłości wyróżniony przez Ericha Fromma. Ta forma związana jest ściśle z pożądaniem seksualnym i pragnieniem całkowitego zespolenia się z drugim człowiekiem. Jeżeli miłość erotyczna sprowadza się wyłącznie do samego aktu seksualnego, to bardzo często stwarza pozory związku, gdzie ludzie są sobie obcy.

Miłość Boga

Miłość Boga jest szczególna formą miłości, która jest dla człowieka najwyższą wartością i źródłem jego dążeń i pragnień. W miłości Boga istotne jest spojrzenie na siebie samego z perspektywy umiłowanego dziecka Bożego.

Z miłością zawsze wiąże się działanie. Miłość nie jest „biernym rzeczownikiem”, ale „czynnym czasownikiem”. Daje siebie, jednocześnie nie tracąc nic ze swojej odmienności i indywidualności.

Cechy dojrzałej miłości

Prawdziwa, dojrzała miłość posiada kilka ważnych cech:

  • Chce dawać, a nie tylko brać
  • Kieruje się przede wszystkim dobrem drugiej osoby
  • Stara się zaspokoić potrzeby drugiej osoby, zwłaszcza psychiczne
  • Bierze odpowiedzialność za drugą osobę
  • Akceptuje indywidualność i odmienność drugiej osoby. Nie zniewala i pozwala się rozwijać oraz realizować.
  • Chce poznawać drugą osobę.

Według koncepcji trzech składników Roberta Sternberga, miłość posiada trzy zasadnicze elementy:

  • Intymność
  • Namiętność
  • Decyzja/Zobowiązanie (zaangażowanie)

Powyższe składniki są bardzo dynamiczne i ich intensywność oraz dynamika ulega zmianie w trakcie trwania związku.

Intymność

Na intymność składają się:

  • Dążenie do dobra drugiej osoby
  • Poczucie szczęścia i jego przeżywanie w obecności kochanej osoby
  • Szacunek
  • Przekonanie, że w potrzebie można liczyć na drugą osobę
  • Zrozumienie
  • Dzielenie się przeżyciami
  • Dzielenie się dobrami materialnymi i duchowymi
  • Uczuciowe wsparcie
  • Wymiana intymnych informacji
  • Uważanie drugiej osoby jako element swojego życia.

Dynamika intymności zwykle jest bardzo spokojna. Emocje tu występujące są związane z umiejętnością wzajemnej komunikacji, zrozumieniem i z chęcią niesienia sobie wzajemnej pomocy. Rozwój intymności jest ściśle związany z wzajemnym poznawaniem się. Im związek trwa dłużej, tym mniej rzeczy jest zakrytych. Z biegiem czasu małżonkowie są w stanie rozpoznawać wzajemne nastroje, emocje, komunikaty niewerbalne, stany psychiczne.

Namiętność

Drugim składnikiem miłości wyróżnionym przez Sternberga jest namiętność. Wiąże się ona z przeżywaniem silnych emocji takich jak: podniecenie, pożądanie, radość, zazdrość, niepokój. Jeżeli intymność w związku rośnie powoli i jeszcze wolniej opada, to namiętność rośnie szybko i równie szybko opada. Spadek namiętności jest nieunikniony, ponieważ nie może ona rosnąć w nieskończoność. Oczywiście spadek namiętności nie jest tożsamy z końcem miłości.

Zaangażowanie

Trzeci czynnik miłości to zaangażowanie, czyli decyzja lub zobowiązanie utrzymania związku. W tym składniku miłości zawierają się wszelkie działania i dążenia mające na celu utrzymanie trwałego, satysfakcjonującego i szczęśliwego związku. Zaangażowanie jest zwykle najsilniejszym czynnikiem w małżeństwach trwałych i szczęśliwych. Dynamika zaangażowania zależna jest wyłącznie od osób stanowiących związek. Zaangażowanie zwykle rośnie powoli, w miarę trwania związku, gdy osiągnie maksymalny poziom, to zwykle pozostaje na nim do końca związku.

Fazy związku

Mając na względzie wszystkie powyższe elementy możemy przyjąć pewne typowe fazy związku:

  • Zakochanie – zwykle oparte na emocjach, występuje tu tylko namiętność.
  • Romantyczne początki – występuje namiętność i intymność.
  • Związek kompletny – występują wszystkie elementy miłości: namiętność, intymność i zaangażowanie.
  • Związek przyjacielski – pojawia się intymność i zaangażowanie ale bez namiętności.
  • Związek pusty – zaangażowanie bez intymności i namiętności.
  • Rozpad związku – nie ma w tej fazie namiętności i intymności. Związek rozpada się ponieważ została podjęta decyzja przez oboje, lub jedną osobę o wycofaniu zaangażowania.

Oczywiście nie jest tak, że każdy związek przechodzi przez wszystkie fazy. Są jednak one możliwe do przejścia.

Miłość najczęściej rozpoczyna się okresem zakochania. Jest to okres zwykle stosunkowo krótki, w którym namiętność przybiera na sile. Okres ten przechodzi w fazę romantycznych początków, gdzie rozwija się namiętność i intymność. W tej fazie związku kobieta i mężczyzna zwykle coraz lepiej się poznają, rozmawiają ze sobą coraz bardziej szczerze o swoich pragnieniach, uczuciach, potrzebach, zainteresowaniach.

Na tym etapie zapada zwykle decyzja o zawarciu związku małżeńskiego i wspólnym życiu. Po tym etapie związek zwykle wchodzi w fazę związku kompletnego, a więc najbardziej satysfakcjonującego i zadowalającego. W tym momencie małżonkowie osiągają najwyższy stopień intymności. Jeżeli małżonkowie nie dokładają starań, aby utrzymać i wzmacniać namiętność i intymność, albo zawarli związek małżeński bez elementu namiętności przechodzą w etap związku przyjacielskiego.

Oczywiście ten etap może i zwykle jest dla małżonków bardzo satysfakcjonujący, o ile uda się podtrzymać intymność. Jeżeli zabraknie intymności związek wchodzi w fazę związku pustego, czyli opartego na samym zaangażowaniu. Na tym etapie istnieje spore ryzyko, że któreś z małżonków zmieni zdanie i zrezygnuje z zaangażowania. Wtedy związek rozpada się.

Oczywiście faza związku pustego nie musi pojawić się w małżeństwie o ile uda się zadbać o intymność. Jak dbać o intymność opowiem w następnym artykule. Istnieją również trwałe związki oparte na samym zaangażowaniu.

Temat miłości jest tematem bardzo szerokim i będę do niego wracał. W kolejnych artykułach na pewno poruszę temat dojrzałej miłości i jej cech, miłości w rozumieniu Jana Pawła II oraz miłości w oparciu o encyklikę św. Pawła VI Humanae Vitae.

Jeżeli chcesz pogłębiać temat miłości małżeńskiej i przez to stawać się lepszą żoną lub mężem, to zapraszam aby śledzić tego bloga.

Pięknego dnia. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus.

Artur